Η αγάπη για το κλαρίνο κρατά έξι γενιές – 12χρονος άξιος συνεχιστής της ιστορίας μουσικών του Πηλίου
Έντυπη Έκδοση
Ο 12χρονος Χρήστος Βόντζος από το Μούρεσι ανήκει στην 6η γενιά μίας οικογένειας μουσικών που είναι ξακουστή στο Πήλιο και όχι μόνο. Παρά το νεαρό της ηλικίας του παίζει κλαρίνο και συνοδεύει τον πατέρα του, Γιώργο Βόντζο, ο οποίος ασχολείται με το τραγούδι και βαδίζει στα χνάρια του αείμνηστου προπάππου του και γνωστού κλαριντζή, Κώστα Ζαχαρά. Η ιστορία που κουβαλά η οικογένεια Ζαχαρά άρχισε να γράφεται τέλη του 19ου αιώνα κι έκτοτε η αγάπη της για το κλαρίνο μεταδίδεται από γενιά σε γενιά.
«Ο πρώτος που έπαιξε μουσική ήταν ο Γιώργος Ζαχαράς, ο οποίος γεννήθηκε το 1861 στο Μούρεσι. Μετά έπαιξε κλαρίνο ο γιος του Νίκος, ο προπάππους μου δηλαδή. Όμως, ο πιο γνωστός κλαριντζής της οικογένειας, ήταν ο παππούς μου Κώστας Ζαχαράς, που έφυγε από κοντά μας το 2004 σε ηλικία 81 χρόνων. Εκείνος με παρακίνησε να ασχοληθώ με τη μουσική. Έπειτα τη σκυτάλη πήρε ο θείος μου, Νίκος Ζαχαράς, αδερφός της μητέρας μου, Κατερίνας. Ακολούθησα εγώ και ο μικρότερος γιος μου, Χρήστος, ανήκει στην 6η γενιά μουσικών που έχουμε αναδείξει», είπε με καμάρι ο Γιώργος Βόντζος, ο οποίος στη συνέχεια αναφέρθηκε εκτενέστερα στην παράδοση που «έχτισαν» οι πρόγονοί του: «Ο παππούς μου άκουγε το κλαρίνο από τον πατέρα του. Πήρε μόνος του να μάθει, κάπου στα 1933, σε ηλικία δέκα ετών. Υπήρχε αντίδραση στο σπίτι. Έπειτα και με βάση όσα μου είχε αφηγηθεί ο παππούς πιο παλιά, πήγε στον Γυφτογιώργο. Ήταν γανωματής εδώ στον Βόλο. Έπαιζε κλαρίνο κι εκείνος. Έτσι μπήκε στο «παιχνίδι» πιο ενεργά. Ήταν δάσκαλος, γνώριζε κάποια πράγματα περισσότερα και δίδασκε όσους είχε κοντά του. Πέρασε από γνωστά μαγαζιά του Βόλου μετά τον πόλεμο. Και στο κρατικό ραδιόφωνο έκανε «ζωντανά» προγράμματα. Μάλιστα διηγούνταν την εξής ιστορία πως τον έβρισκε στον δρόμο ο δήμαρχος του Βόλου και του έβγαζε το καπέλο. Τόσο σεβασμό έτρεφαν για εκείνον.
Συμμετείχε μέχρι και σε συναυλία στο Παλέ ντε Σπορ, στη Θεσσαλονίκη. Ο Κώστας Ζαχαράς δούλευε μέχρι την τελευταία στιγμή. Είχε κάνει μπάι-πας, βγήκε από την κλινική και τον είχαν καλέσει σ’ ένα γάμο. Ο γιατρός δεν τον άφηνε, αλλά τελικά πήγε. Τελευταία φορά έπαιξε στον δικό μου γάμο κι έπειτα αποσύρθηκε. Ήταν τρόπος ζωής το κλαρίνο. Και θυμάμαι μία χαρακτηριστικά ατάκα του παππού μου: «Αν δεν σε ακολουθεί η οικογένεια, δεν μπορείς να παίξεις». Η γυναίκα μου, όμως, με γνώρισε έτσι, και μας στηρίζει. Για παράδειγμα, είναι τα ξενύχτια, έχεις άλλα ωράρια, αλλά τα έχουμε ρυθμίσει όλα. Ο θείος μου, Νίκος Ζαχαράς, έχει κοντά στα 20 χρόνια που αποσύρθηκε από τον χώρο. Τελικά άνοιξε ταβέρνα, είχε και φορτηγά. Η νύχτα δεν αντεχόταν. Δούλεψε πολλά χρόνια μαζί με τον παππού. Ξεκίνησε με τύμπανα, δίχως να τραγουδάει. Μετά έπαιξε κάποια στιγμή κλαρίνο και αποχώρησε τραγουδιστής».
Στην κεντρική φωτογραφία διακρίνεται ο Γιώργος Βόντζος, μαζί με τον γιο του, Χρήστο. Κάτω αριστερά μπορούμε να δούμε τον 40χρονο τραγουδιστή σε πιο νεαρή ηλικία να συνοδεύει με το λαούτο τον παππού του, Κώστα Ζαχαρά. Στη δεξιά στήλη, από πάνω προς τα κάτω απεικονίζονται κατά σειρά οι Γιώργος Ζαχαράς (1861-1923), Νίκος Ζαχαράς (1894-1944), Κώστας Ζαχαράς (1923-2004) και Νίκος Ζαχαράς (1952- ).
Ο Πηλιορείτης τραγουδιστής πήρε το βάπτισμα του πυρός στην εφηβεία, λέγοντας χαρακτηριστικά για τον εαυτό του, αλλά και την… νομοτελειακή ενασχόληση του γιου του με το κλαρίνο: «Γεννήθηκα το 1977. Τέλη Οκτωβρίου θα «πατήσω» τα 40 χρόνια. Έχω κι ένα γιο 17 χρόνων, τον Αποστόλη, έπαιξε για λίγο τύμπανα, αλλά σταμάτησε. Στο γυμνάσιο ξεκίνησα μπουζούκι. Μόνος μου στην αρχή κι έπειτα δίπλα σε κάποιους δασκάλους από δημοτικό στο Μούρεσι που κάναμε παρέα. Το 1993 κατέβηκα στον Βόλο. Μαθήτευσα στον Στάθη Μιλάνο. Έμεινα κοντά του μία εξαετία. Μετά το μπουζούκι, άρχισα να τραγουδάω. Δημοτικά και νησιώτικα τον πρώτο καιρό. Δούλεψα σε μαγαζιά στον Βόλο, αλλά μετά εμφανιζόμουν σε γάμους και πανηγύρια. Σ’ όλο το Πήλιο και όχι μόνο. Ο Χρήστος είναι κλαριντζής από τα γεννοφάσκια του. Από τα τέσσερα έλεγε: «Θέλω να μάθω κλαρίνο». Στην αρχή δεν έδινα βάση, τη λέω την αμαρτία μου. Έβλεπε τα νέα παιδιά να παίζουν κλαρίνο κι ενθουσιάστηκε. Πήγαμε μία φορά σ’ έναν φίλο μου, τον Μπάμπη Κατσίκα, μουσικό από τη Λάρισα με πολύ καλές συνεργασίες. Δίνει στον Χρήστο ένα κλαρίνο επαγγελματικό. Σι μπεμόλ το λέμε εμείς. Το κράτησε κανονικά, όπως το κρατούν οι επαγγελματίες. «Φύσα» του είπε ο Μπάμπης κι έβγαλε φωνή. Αν το πάρει ο καθένας μας που δεν το ξέρει, νότα δεν βγαίνει. Και αποκρίθηκε ο Κατσίκας: «Το παιδί τονικά φύσηξε σωστά». Ξεκίνησε στο πλάι του. Πηγαίναμε στη Λάρισα για μάθημα, όπου έχει το στούντιο. Ο τωρινός δάσκαλός του είναι ο Σταύρος Κουσκουρίδας από το Βελεστίνο. Εξαιρετικός μουσικός, παίζει στον Σύλλογο Διάδοσης της Παραδοσιακής Μουσικής «Ιωνία». Μαθαίνει κοντά του την τελευταία τετραετία. Με ενδιαφέρει να μάθει τις νότες. Ο παππούς διατηρούσε αδερφική φιλία με τον σπουδαίο συνθέτη Θεόδωρο Δερβενιώτη, ο οποίος ήταν από τη Ζαγορά. Συχνά του παράγγελλαν κάποιο τραγούδι που είχαν ακούσει στο ραδιόφωνο. Εκείνος έπαιρνε τον Δερβενιώτη, και του έστελνε παρτιτούρες. Τις έδινε πρώτα σ έναν ακορντεονίστα που τις διάβαζε και τις έκανε.. πάσα ακουστικά. Νότες δεν διάβαζε ο παππούς. Μόνο ακουστικά δούλευε. Μεγάλη υπόθεση κι αυτό. Η τέχνη τώρα κυκλοφορεί στον δρόμο. Μπαίνεις στο You Tube κι ακούς τα πάντα. Εγώ δούλευα κασέτα. Έπαιρνα τηλέφωνο στη «Μουσική Γωνιά» και ζητούσα να μου γράψει μία κασέτα με 15 τραγούδια. Με start, stop και review, συνέχεια να πατάς τα κουμπιά. Ούτε κι εγώ έχω διαβάσει νότες».
Η δεξιοτεχνία της οικογένειας Ζαχαρά στο κλαρίνο κρατά από τον προπερασμένο αιώνα, κάτι που δεν περνά απαρατήρητο από τον Γιώργο Βόντζο, ο οποίος εξομολογήθηκε: «Το αναλογίζομαι πολλές φορές. Έξι γενιές. Απίστευτο. Πάνω από 150 χρόνια κρατά ετούτη η ιστορία. Λίγες οικογένειες είναι έτσι, όχι μόνο στο Πήλιο, αλλά στην Ελλάδα γενικότερα. Γι’ αυτό και προσπαθώ να συνεχίσω με συνέπεια τη φήμη που «έχτισαν» οι δικοί μου. Κι έτσι όσοι με καλούν, ξέρουν ότι είμαι ο Γιώργος Βόντζος, ο εγγονός του Ζαχαρά. Ναι μεν με ακολουθεί το όνομα του παππού, αλλά έχω καθιερώσει πια και το δικό μου στυλ. Η αγάπη για τη μουσική δεν έχει τέλος στην οικογένειά μας κι αυτό είναι που μας κρατάει».
Ο Πηλιορείτης καλλιτέχνης στη συνέχεια μίλησε για την ισότιμη σχέση με τον γιο του στο μουσικό σχήμα που διατηρεί, ο οποίος παρότι είναι ακόμη μαθητής, ανταποκρίνεται επαρκώς στις απαιτήσεις του επαγγέλματος που ονειρεύεται να ακολουθήσει σαν μεγαλώσει: «Ο Χρήστος ακολουθεί κανονικά σ’ όλο το πρόγραμμα. Και στο έντεχνο, και στο παραδοσιακό. Ακόμη και στο ζεϊμπέκικο, έχει ένα μέρος. Παίζει, όπως ένα κλαρίνο της εποχής. Όχι, δημοτικό και τέλος. Έχει άποψη σε όλα. Άλλωστε το παίξιμο ενός κλαριντζή έχει αλλάξει στην εποχή μας. Πιο παλιά ένα κλαρίνο δύσκολα έκανε «λεζάντα», όπως λέμε το πρώτο πρόγραμμα. Ήταν λαϊκό. Τώρα μέχρι και έντεχνο μπορείς να παίξεις. Κι όταν αρχίσει το λαϊκό πρόγραμμα με το μπουζούκι, έχει συμμετοχή και το κλαρίνο. Συνήθως τα πρώτα χρόνια υπήρχε βιολί, ένα λαούτο, ακορντεόν και ο κλαριντζής. Και τότε τραγουδούσαν όλοι. Δίχως μηχανικά μέσα. Μετά έβγαζαν ένα μικρόφωνο στο κέντρο και τα πρίμα όργανα πήγαιναν στην άκρη. Πολύ αργότερα άρχισαν να βγαίνουν τραγουδιστές και οι οργανοπαίκτες να κάνουν μία δεύτερη φωνή πίσω. Άλλαξαν οι απαιτήσεις σήμερα».
Ο Χρήστος Βόντζος, μαθητής φέτος στην α’ τάξη του γυμνασίου, παίρνοντας τον λόγο από τον πατέρα του, μίλησε για την αγάπη του για το κλαρίνο: «Μου αρέσει να βγαίνω στον κόσμο και να παίζω. Η πρώτη μου φορά ήταν στη Βυζίτσα, τον Ιανουάριο του 2015. Στις τελευταίες εκλογές. Ήταν το Σαββατόβραδο πριν πάει ο κόσμος να ψηφίσει. Το θυμάμαι χαρακτηριστικά. Έβρεχε κιόλας». Όσο για το εάν έχει… επιτυχίες στα κορίτσια με το κλαρίνο, ο «Βενιαμίν» της οικογένειας δεν απάντησε, παρά χαμογέλασε με την αθωότητα που διακρίνει ένα παιδί 12 χρόνων. «Είναι η τακτική των μουσικών αυτή. Ακούνε, αλλά εάν βρουν τα σκούρα, δεν απαντάνε», συμπλήρωσε γελώντας ο πατέρας του.
Πατινάδα ΡΕ (Πατινάδα γάμου)
Μουσική επιμέλεια: Θεόδωρος Δερβενιώτης.
Παίζουν: Κλαρίνο: Κων/νος Ζαχαράς
Βιολί: Χρήστος Πουρνάρας
Λαούτο: Κων/νος Καραδέμητρος
Από το cd: "Τραγούδια του γάμου & των πανηγυριών στο Πήλιο" (2003) (Αρχείο Θανάση Γιώγλου)
***
***
Της γαλήνης του Πηλίου εραστές (Κισσός Πηλίου) ~ ΚΑΘΕ ΤΟΠΟΣ ΚΑΙ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
*** [9/12/2017]
Ζουρνάδες και κλαρίνα ανταμώνουν στον Κισσό του Πηλίου, όπου μέσα από γνωστά μουσικοχορευτικά μοτίβα αποδίδουν τα μουσικά δρώμενα του τόπου. Η πλατεία της Αγίας Μαρίνας αλλά και οι γειτονιές του Κισσού ζωντανεύουν από την πολυπληθή παρουσία των χορευτών.
***
***
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου